- Gegevens
- Geschreven door: Didier (De Wever)
- Categorie: Recensies
- Hits: 55
Europa
Italië
Wijnboeren besproeien druiven met zonnecrème.
In Zuid-Europa zien wijnboeren in bergachtige gebieden zich geconfronteerd met toenemende hittegolven door klimaatverandering, wat schadelijk is voor hun druiven. Om de negatieve effecten van de felle zon tegen te gaan, hebben deze wijnbouwers in Italië een innovatieve methode toegepast: ze besproeien hun druivenranken met zonnebrandmiddelen. Nee, wijnboeren spuiten hun druiven niet met echte zonnecrème. Ze gebruiken wel een wit, reflecterend laagje van kaolien, een natuurlijke kleisoort, om de druiven te beschermen tegen zonnebrand en hitte, vergelijkbaar met een 'zonnefactor' voor de druiven. Dit witte laagje reflecteert het zonlicht en voorkomt schade door de hitte en uv-straling. Deze aanpak moet helpen om de druiven te beschermen tegen oververhitting en zonnebrand, zodat de kwaliteit van de oogst behouden blijft ondanks de uitdagende weersomstandigheden. Het initiatief toont aan hoe traditionele landbouw zich aanpast aan de toenemende klimaatstress.
UK
Engeland verkoopt voor het eerst meer eigen stille dan mousserende wijn. In 2024 is in Engeland en Wales voor het eerst meer stille wijn dan mousserende wijn verkocht. De verkoop van stille wijn steeg met 10% naar 2,9 miljoen flessen en overtrof daarmee de mousserende categorie. In totaal namen de Britse wijnverkopen met 3% toe, terwijl de export zelfs met 35% groeide en nu 9% van de markt uitmaakt. Hoewel de productie in 2024 door nat weer en ziektes terugviel tot 10,7 miljoen flessen, blijft dit de vierde grootste oogst van het afgelopen decennium. De groei van de sector zet door: inmiddels zijn er 1104 wijngaarden en 238 wijnhuizen actief, samen goed voor 4841 hectare wijngaarden – ruim vijf keer zoveel als in 2005. De meeste aanplant ligt in Kent, gevolgd door West Sussex en Essex.
Portugezen zijn met voorsprong de grootste wijndrinkers ter wereld.
De wijnconsumptie is wereldwijd gedaald tot het laagste niveau sinds 1961, maar welke landen drinken de meeste wijn? De Verenigde Staten staan nog steeds met gemak bovenaan de ranglijst van landen die de meeste wijn drinken in termen van totale hoeveelheid. Gemiddeld drinken mensen in Portugal echter meer wijn per persoon dan waar ook ter wereld.
Wereldwijd kopen consumenten minder flessen. De wereldwijde wijnconsumptie daalde in 2024 met 3,3% tot 214 miljoen hectoliter, het laagste niveau sinds 1961, zo blijkt uit de gegevens van de *OIV. Per hoofd van de bevolking staat Portugal met afstand bovenaan de ranglijst en ook Zwitserland staat hoog genoteerd. Italië heeft Frankrijk naar de derde plaats verdrongen en het VK is veel minder prominent, ondanks dat het de op één na grootste wijnimporteur ter wereld is, na Duitsland. Nog een opvallend gegeven: per hoofd van de bevolking is de wijnconsumptie in Frankrijk sinds de jaren 60 met ongeveer 65% gedaald.
Nieuws van eigen bodem
BelBul.
Nieuw Belgisch keurmerk voor schuimwijnen!
Belgische wijnbouwers hebben het kwaliteitslabel BelBul gelanceerd voor mousserende wijnen van eigen bodem.
Een BelBul-wijn moet:
- 100% Belgisch zijn (druiven én productie).
- Gemaakt zijn volgens de traditionele methode.
- Een erkende herkomstbenaming (*BOB/*AOP) hebben.
- Lid zijn van een van de twee belangenorganisaties.
Het initiatief komt van Belgische Wijnbouwers - Vlaanderen en Association des Vignerons Belges - Wallonie, die samen de meerderheid van Belgische wijnbouwers vertegenwoordigen. Momenteel doen 22 wijndomeinen mee, met meer dan 100 domeinen actief in mousserende wijnproductie.
Chardonnay is het populairste druivenras, gevolgd door pinot noir en johanniter. Klimaatbestendige rassen zoals johanniter, solaris en souvignier gris winnen aan populariteit door hun lagere behoefte aan gewasbescherming en resistentie tegen ziektes.
ESTAAN, een alternatief voor sulfiet?
Het sulfiet dat door wijnmakers wordt gebruikt komt uit de petrochemische industrie en is een bijproduct van de raffinage van fossiele brandstoffen. Het is op zich een giftig product en een allergeen; als een wijn meer dan 10 mg/l sulfiet bevat, moet dat op het etiket staan. De hoeveelheden in wijn zijn echter zeer gering en geven alleen problemen voor mensen met een intolerantie, die zeldzaam is. Estaan is een plantaardig product op basis van uit (kruiden)planten geëxtraheerde tannine, dat als sulfietvervanger wordt gepromoot. Volgens de uitvinders is Estaan een innovatieve plantaardige sulfietvervanger voor wijn. Het zou dezelfde conservatieve werking hebben als sulfiet, maar zonder de nadelen voor mensen met een sulfietallergie. Laat ons deze milieuvriendelijke, gezonde uitvinding verder volgen!
Bronnen: Youto.be, perswijnmagazine, www.belbul.be/nl
(*)
OIV: Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijnbereiding.
BOB: beschermde oorsprongsbenaming. Om BOB te worden, moet de wijn geproduceerd worden met druiven die afkomstig zijn uit het specifieke, afgebakende geografisch gebied en moet het voldoen aan strenge regels voor productie en kwaliteit.
AOP: Europese label - AOP is een Europees kenmerk dat uniforme bescherming biedt voor productie uit heel Europa.
Wijnschrijver Georges De Smaele, november 2025.
- Gegevens
- Geschreven door: Didier (De Wever)
- Categorie: Recensies
- Hits: 167
DE AVONTUREN VAN CIPOLLINO
auteur: Gianni Rodari
tekeningen van Chiara Baglioni
vertaling Cris Manzoni
(non)-fictie
uitgeverij Parade 2025
Oorspronkelijk uitgegeven in 1951
ISBN 978 94 93408 09 8
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXXX
Dit fraai uitgegeven boek ziet eruit als een sprookje voor kinderen, maar de thema's
zijn heel serieus. Het is een eerste Nederlandse vertaling van een klassieker uit de
Italiaanse kinderliteratuur.
Wat de aanpak betreft lijkt dit dus een boek voor kinderen, maar het gaat wel
degelijk over ernstige problemen. Het gewone volk wordt politiek verdrukt, de
lagere klassen worden onder de duim gehouden door de hogere, het is goed tegen
kwaad: de goeden zitten in de gevangenis, de slechten bewonen de paleizen. En ook:
hoe belangrijk vriendschap kan zijn in moeilijke tijden. Het begint allemaal als de
onschuldige, lieve vader van Cipollino door de machthebber, Prins Limone, voor het
leven achter de tralies gesmeten wordt. De zoon trekt de wereld in en zet zich in
voor het heil van de medemens. Cipollino bindt de strijd aan tegen de
onderdrukkers. Dat doet hij niet op een gewelddadige manier, want hij is zeer
verstandig, grappig en listig.
Cipollino betekent "kleine ui". Niet alleen het hoofdpersonage is een groente, ook de
andere personages zijn vermenselijkte groentes en fruit. De lagere klasse groeit in de
aarde, zoals uien en wortelen, de hogere hangen boven hen aan de bomen, zoals
kersen en citroenen. Honden en de mol zijn eveneens figuren, die Cipollino in zijn
strijd tegen tirannie helpen of tegenwerken. Drie personages blijven in het
Nederlands onvertaald: Cipollono, Limone en Pomodore (tomaat). De anderen staan
met hoofdletter, zoals Pirro Prei, Aarbeitje, Pero Peer of Don Peterselie. In het
Italiaans is prei is porro en peer is pera. De vertaling houdt zich dus in de buurt.
Humor zit verscholen in bv. "als je als ui ter wereld komt, staat het huilen je nu
eenmaal nader dan het lachen." of "want niemand heeft ooit een Citroen zien
blozen".
Dit satirische sprookje laat zien dat solidariteit en verbeeldingskracht sterker kunnen
zijn dan angst voor de macht. Als zesjarige heb je er plezier aan als dit verhaal
voorgelezen wordt, maar de volwassene ziet de politieke intriges die erin verwerkt
zijn.
Cipollino was populair in de Sovjet Unie, waar het door Karen Khachaturian op
muziek gezet werd en als ballet uitgewerkt. Er is ook een tekenfilm die dit sprookje
als basis heeft. Rodari schreef dit verhaal in de jaren vijftig, toen W.O. II nog niet zo
lang voorbij was. Helaas voelt het allemaal weer heel eigentijds aan.
Gianni Rodari (1920-1980) werkte eerst als leraar. Na de Tweede Wereldoorlog
begon hij aan een carrière als journalist en vanaf de jaren vijftig publiceerde hij ook
kinderboeken die veel succes hadden. Thema's: vrijheid en onderdrukking, verzet en
solidariteit, dictatuur en machtsmisbruik, rechtvaardigheid en moed.
- Gegevens
- Geschreven door: Didier (De Wever)
- Categorie: Recensies
- Hits: 307
Bomen
Essays
auteur: Aya Kōda
non-fictie
uitgeverij Atlas Contact 2025
ISBN 978 90 450 5216 8
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXX
De auteur reisde door Japan op zoek naar speciale bomen. Elke boom maakt een stroom bedenkingen bij haar los.
Wat haar aanpak zo speciaal maakt, is dat ze naar een boom kijkt zoals ze naar een levend wezen kijkt, dat erg op een mens lijkt. Ze dicht het gedachten en gevoelens toe. Ze mijmert over leven en dood, die niet alleen de mensen beheersen, maar elk levend wezen op deze aarde.
Bovendien schrijft ze in een mooie, poëtische taal.
Laat me een voorbeeld geven, want dat zal duidelijker maken wat ik bedoel. Aya staat in een bos naar de herfstkleuren te kijken: "Daarom sprak de schoonheid van de bladeren me des te meer aan. Overigens kan ik me geen mooier vaarwel voorstellen - of kan ik beter 'einde' zeggen? - dan het verkleuren van de herfstbladeren. Als ze op het punt staan afscheid te nemen van hun leven van dit jaar, tooien ze zich in de opzienbarendste kledij en verlaten dan kalmpjes maar zonder een moment te aarzelen de plaats waar ze gewoond hebben. Dan dansen ze door de lucht, en waar ze ook terecht komen, ze passen er
altijd perfect... Elk jaar weer kijk ik gefascineerd naar de herfstkleuren en vraag ik me af of er een mooier einde van de ouderdom denkbaar is."
De vertaler heeft goed werk geleverd. Namen van bomen laat hij meestal onvertaald, maar in de "Alfabetische lijst van in Nederland minder bekende bomen en struiken" lezen we dat bv. een hinoki, een schijncipres is. Ook de Latijnse naam staat erbij. In Aantekeningen staat een korte uitleg van een woord dat in de tekst een asterix kreeg. Daar lezen we bv. wat Aya bedoelde met "Ik verliet ons huis... dochtertje bij me" en dat is nuttig voor een beter begrip van de inhoud.
De auteur noemt zichzelf een stadsmens, maar ze kan erg genieten van de natuur en liefst met al haar zintuigen.
De tekeningen bij elk hoofdstuk zijn sober en illustreren de verzameling persoonlijke notities, gedachten, observaties en anecdotes, die in Japan bekend staan als 'zuihitsu'.
Deze essaybundel van de bekroonde schrijfster Aya Kōda kwam postuum uit. Hij kwam wereldwijd opnieuw in de belangstelling na de release in 2023 van de Japans - Duitse film: Perfect Days. In die film van Wim Wenders benadrukt een boekverkoper dat Aya Kōda meer erkenning verdient, terwijl het hoofdpersonage gepassioneerd is door bomen. De film is te zien op Prime Video.
Aya Kōda (1904-1990) was een Japans auteur. Ze schreef romans, korte verhalen en essays. Ze is bekend om haar beeldende observaties en verfijnde stijl. "Stromen" is haar bekendste roman. De vertaler, Jacques Westerhoven, eindigt het boek met een biografische schets.
- Gegevens
- Geschreven door: Didier (De Wever)
- Categorie: Recensies
- Hits: 114
Stromen
auteur: Aya Kōda
vertaler: Jacques Westerhoven
(non)-fictie
uitgeverij Atlas Contact 2025
ISBN 978 90 254 7749 3
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXX
Deze Japanse klassieker uit 1957 is voor het eerst in het Nederlands vertaald. Wij
weten allemaal min of meer wat een geisha is (een gezelschapsdame, geen
prostituee), maar na het lezen van deze roman is het mij duidelijk dat het verre van
een glamoureus beroep is.
Rika wordt aangeworven als een bediende in het vervallen geishahuis in Tokio in de
jaren vijftig. Ze is de laagste in rang en wordt door de verschillende bewoonsters als
een voetveeg gebruikt. Na een proefperiode wil ze toch blijven en niet alleen zorgen
voor het koken, wassen en poetsen, maar ook hond en kat aandacht geven en op een
primitieve manier een bad gereed maken voor de bazin. Op willekeurige momenten
wordt ze erop uitgestuurd om boodschappen te doen. Het huis is totaal wanordelijk,
met overal honden- en rattenpoep. Het verkeert bovendien in zware financiële
moeilijkheden. Het is een wonder dat Rika besluit te blijven. Ze is verstandig genoeg
om zich tot een onafhankelijke vrouw te ontwikkelen. Ze wordt de steun van het
huis.
Het boek wordt voorgesteld als een roman, maar het schetst eerder hoe een groep
vrouwen probeert te overleven in het Japan van rond 1950 met een hiërarchie en
omgangsvormen. De auteur geeft gesprekken en reacties weer met vele filosofische
beschouwingen over het hoe en het waarom van de handelingen. De vrouwen
proberen namelijk hun waardigheid te bewaren en verschuilen zich achter
omgangsvormen en hun eigen interpretatie van de armoede waarin ze leven, maar
wij lezen de gedachten van Rika en die ziet gaandeweg door hun toneelspel.
Het is geen meeslepende lectuur, maar het boek geeft een zeer goede inkijk in het
leven van aan lager wal geraakte geisha's. Ik kan het aanbevelen aan wie
geïnteresseerd is in Japan en dat zijn er tegenwoordig nogal wat.
Achteraan in de Aantekeningen lezen we uitleg over een bepaald stukje tekst, dat
anders voor ons, Belgen, geen zin zou hebben. De vertaler heeft knap werk geleverd,
maar heeft in een alfabetische lijst woorden opgenomen die hij onvertaald liet in de
tekst. Zo leren we bv. de grootte en de samenstelling van een tatami, maar ook wat
een shinpa is. Omdat Aya Kōda een bekende figuur is in Japan, geeft Westerhoven
ook een biografische schets. Ook zijn opmerkingen vooraf zijn belangrijk voor de
goede verstaanbaarheid van de tekst.
Er zijn geen hoofdstukken, het is één doorlopende tekst en daaraan interpreteert het
boek misschien zijn titel.
- Gegevens
- Geschreven door: Didier (De Wever)
- Categorie: Recensies
- Hits: 161
VOORBIJ WINNETOU & POCAHONTAS
auteurs: Laura M. De Vos & Katrien Demuynck
non-fictie
uitgeverij EPO vzw, 2025
ISBN 978 94 6267 562 9
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXXX
"We were all wounded by Wounded Knee", zo eindigt het lied van de Inheemse
groep Redbone. Het is dus niet alleen "at", maar ook "door". Het bloedbad dat werd
aangericht door het VS-leger in december 1890, raakte iedere Inheemse persoon. Ik,
als lezeres, werd geraakt door de ronduit bloedstollende verhalen van gewelddadig
ingrijpen, die de "vestigingskolonisten" sinds 1492 op hun palmares hebben.
De uitmoording van een hele familie bij Wounded Knee is maar één van de vele
optredens van de kolonialisten (vestigingskolonisten) waarmee we in dit boek kennis
maken. Ook de vrome Pilgrims voerden met Gods zegen een regelrechte oorlog in
1675-76 waarbij naar schatting acht procent van de koloniale volwassen mannelijke
bevolking omkwam. "Moord, verdrijving en slavernij kelderde hun aantal in New
England met zestig tot tachtig procent."
En het gaat maar verder: via Andrew Jackson, Custer, de presidenten, de "rangers",
de FBI, worden de Inheemsen verjaagd, gedood, uitgehongerd, van hun taal en
cultuur vervreemd, en in - meestal - dorre reservaten opgesloten.
Katrien en Laura zijn moeder en dochter. Zij nemen afwisselend een hoofdstuk voor
hun rekening, waarin ze vertellen van hun reis doorheen Noord-Amerika en de
Inheemse personen die ze interviewen. Het boek is geen prettige lectuur, maar het
opent onze ogen voor het huidige U.S.A., want het onderdrukken van de Inheemsen
gaat onverminderd voort en roept voor mij vraagtekens op bij de moreel correcte
ingesteldheid van onze bondgenoten.
Het is van belang aandachtig de inleiding te lezen, omdat de uitleg van de termen
nodig is voor het begrip van het boek. Onder Nations verstaan de auteurs de
gezinnen en de families, georganiseerd in hun eigen specifieke structuren. Af en toe
wordt het woord "stam" gebruikt. Boarding schools en residential schools hadden
een specifieke opdracht van culturele genocide. Vestigingskolonialisten gebruik(t)en
de kolonie niet enkel om grondstoffen af te voeren, maar ze wilden van meet af aan
het grondgebied volledig inpalmen. Inheemse mensen zijn de oorspronkelijke
bewoners van de Inheemse nations, die nu veelal in reservaten zitten. Hun land
wordt door de niet-Inheemse Amerikanen vrijgegeven voor "ontwikkeling". Er zijn
overeenkomsten tussen de onderdrukking van de Zwarte Amerikanen en die van de
Inheemse mensen.
De titel zal voor jonge lezers niet zo duidelijk zijn. Ik ben opgegroeid met lectuur
van Karl May, die de Indiaanse held, Winnetou, schiep. Karl May is later verguisd,
maar eigenlijk was hij een van de weinigen die zich keerde tegen het Amerikaanse
racisme en de vernietiging van de natuur, door bv. het afslachten van de buffaloos.
(Zie ook de bijdrage van Ger Groot in 2022 in het Humanistische Verbond).
Pocahontas is een verhaal apart. Haar wedervaren is onherkenbaar geromantiseerd,
lezen we. De kaft stelt een schildpad voor die te maken heeft met een oeroud
verhaal: "Turtle Island werd tienduizenden jaren bevolkt door mensen met vele
honderden verschillende talen en culturen. Tot in 1492 de Europese kolonisatie
startte".
De Inheemsen en de auteurs wijzen het kapitalisme als grote schuldige aan.
Verbondenheid met Palestina, de rol van Joe Biden, Trump e.a. laten zien dat de
strijd voor de Inheemse soevereiniteit nog niet afgelopen is. Er zijn internationaal
erkende Inheemse verzetsbewegingen die enige hoop geven voor een betere
toekomst. Wij zouden een voorbeeld moeten nemen aan de Inheemsen, die leefden
mét de natuur. Hun rivierwater was drinkbaar, terwijl in de inleiding letterlijk staat:
"Hoe zouden de waarden, normen, prioriteiten, en ook de machtsverhoudingen
moeten veranderen om ervoor te zorgen dat het Scheldewater zo proper is dat het
rechtstreeks gedronken kan worden?"
De moeilijke namen van de geïnterviewden en van de vele stammen maken het lezen
wat moeilijker. En nog dit: wie waren de eersten die het gruwelijke scalperen
hanteerden?! Lees en wees verbaasd...
Laura M. De Vos werkte jarenlang met de Quinault. Ze behaalde een doctoraat aan
de University of Washington in Seattle. Ze doceert Inheemse studies aan de Radboud
Universiteit in Nederland. Ze was actief als vrijwilliger bij het Quinault Indian
Nation Senior Program.
Katrien Demuynck is historica en auteur. Ze is al haar hele leven actief in
internationale solidariteitsbewegingen.
