DE AVONTUREN VAN CIPOLLINO

auteur: Gianni Rodari
tekeningen van Chiara Baglioni
vertaling Cris Manzoni
(non)-fictie
uitgeverij Parade 2025
Oorspronkelijk uitgegeven in 1951
ISBN 978 94 93408 09 8
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXXX

Dit fraai uitgegeven boek ziet eruit als een sprookje voor kinderen, maar de thema's
zijn heel serieus. Het is een eerste Nederlandse vertaling van een klassieker uit de
Italiaanse kinderliteratuur.
Wat de aanpak betreft lijkt dit dus een boek voor kinderen, maar het gaat wel
degelijk over ernstige problemen. Het gewone volk wordt politiek verdrukt, de
lagere klassen worden onder de duim gehouden door de hogere, het is goed tegen
kwaad: de goeden zitten in de gevangenis, de slechten bewonen de paleizen. En ook:
hoe belangrijk vriendschap kan zijn in moeilijke tijden. Het begint allemaal als de
onschuldige, lieve vader van Cipollino door de machthebber, Prins Limone, voor het
leven achter de tralies gesmeten wordt. De zoon trekt de wereld in en zet zich in
voor het heil van de medemens. Cipollino bindt de strijd aan tegen de

onderdrukkers. Dat doet hij niet op een gewelddadige manier, want hij is zeer
verstandig, grappig en listig.
Cipollino betekent "kleine ui". Niet alleen het hoofdpersonage is een groente, ook de
andere personages zijn vermenselijkte groentes en fruit. De lagere klasse groeit in de
aarde, zoals uien en wortelen, de hogere hangen boven hen aan de bomen, zoals
kersen en citroenen. Honden en de mol zijn eveneens figuren, die Cipollino in zijn
strijd tegen tirannie helpen of tegenwerken. Drie personages blijven in het
Nederlands onvertaald: Cipollono, Limone en Pomodore (tomaat). De anderen staan
met hoofdletter, zoals Pirro Prei, Aarbeitje, Pero Peer of Don Peterselie. In het
Italiaans is prei is porro en peer is pera. De vertaling houdt zich dus in de buurt.
Humor zit verscholen in bv. "als je als ui ter wereld komt, staat het huilen je nu
eenmaal nader dan het lachen." of "want niemand heeft ooit een Citroen zien
blozen".
Dit satirische sprookje laat zien dat solidariteit en verbeeldingskracht sterker kunnen
zijn dan angst voor de macht. Als zesjarige heb je er plezier aan als dit verhaal
voorgelezen wordt, maar de volwassene ziet de politieke intriges die erin verwerkt
zijn.
Cipollino was populair in de Sovjet Unie, waar het door Karen Khachaturian op
muziek gezet werd en als ballet uitgewerkt. Er is ook een tekenfilm die dit sprookje
als basis heeft. Rodari schreef dit verhaal in de jaren vijftig, toen W.O. II nog niet zo
lang voorbij was. Helaas voelt het allemaal weer heel eigentijds aan.
Gianni Rodari (1920-1980) werkte eerst als leraar. Na de Tweede Wereldoorlog
begon hij aan een carrière als journalist en vanaf de jaren vijftig publiceerde hij ook
kinderboeken die veel succes hadden. Thema's: vrijheid en onderdrukking, verzet en
solidariteit, dictatuur en machtsmisbruik, rechtvaardigheid en moed.